چرا نباید تکیه‌گاه صندلی هواپیما را خواباند؟

هرچه فضای جلوی پا در هواپیما تنگ‌تر شود، به همان اندازه آستانه‌ی تحمل مسافران نیز پایین‌تر می‌آید.

در این عصر جدید که اخلاق‌مداری در فرهنگ پروازها روزبه‌روز کمرنگ‌تر می‌شود، هنگام سوار شدن به هواپیما باید سرِ همه چیز بجنگیم؛ از قفسه‌ی بالای صندلی گرفته تا خطوط مبهم مربوط به آلرژی‌های مختلف و حذف مسافر از لیست پرواز. بعضی از ماها حتی سرِ جای پای جلوی صندلی هم گاهی از گرفتن حقمان درمی‌مانیم. حالا از این میان، یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل این است که آیا پشتی صندلی را باید بخوابانیم یا نه؟ در آخرین مناظره‌ی بزرگی که داشتیم، این موضوع را به بحث گذاشتیم. مسئله‌ای که با استقبال سردبیران مجله‌ی آمریکایی Condé Nast Traveler مواجه شد و در مورد آن حرف زدند.

خواباندن پشتی صندلی بی‌احترامی به دیگران است: «قشنگ‌ترین کاری که خط هوایی «ویرجین اِمِریکا» تا به حال کرده، این است که یک سری برچسب‌های کوچک چسبانده در دستشویی‌ها که روی آنها نوشته «ما اینجا همگی باهمیم». در این بوئینگ A320 که بر فراز ناکجا در حال پرواز است، هر مسافری از 126 مسافر درجه‌ی به‌صرفه (کلاس اکونومی) که به سرویس بهداشتی برود، وقت دارد در آن چند ثانیه‌ی خلوت خود، با این جمله برخورد کند و پیامش را دریابد: گاهی باید منافع جمعی را به راحتیِ شخصی ترجیح داد. گاهی پرواز رنج‌آفرین است. این شعار کوچک ممکن است درست باشد. ولی اگر همه در حق یکدیگر با ملاحظه رفتار کنیم، همه چیز به خوبی و خوشی تمام می‌شود. از چنین منظری، خواباندن پشتی صندلی، دست کمی از جامعه‌ستیزی ندارد. اغراق هم نیست. واقعاً چنین است. وقتی برای راحتی بیشتر، پشتی صندلی‌تان را به عقب می‌برید، در واقع دارید آن چند سانت فضای ارزشمندِ جلوی مسافر پشت سری را می‌دزدید. شما دارید با این کار به این جامعه‌ی کوچک انسانی که هربار با بسته شدن درهای هواپیما شکل می‌گیرد، ضربه می‌زنید. بله. قطعاً شما برای صندلی‌تان پول دادید. در بیشتر خطوط هوایی این پول شامل حق خواباندن پشتی صندلی هم می‌شود. ولی همانطور که والدین همیشه می‌گفتند، باید توجه داشت که «حالا چون می‌تونی یه کاری رو بکنی، دلیل نمیشه حتماً اون کار رو بکنی.» اسمش را بگذارید اصل جرج کستانزا از ساینفلد: حتی در یک هواپیما «ما داریم در یک اجتماع زندگی می‌کنیم!» چند سانت فضای بیشتر ممکن است پرواز شما را کمی راحت‌تر کند، ولی امان مسافر پشت سری را می‌بُرد. مگر یادمان رفته از همان آغاز توافق کرده بودیم که «ما اینجا همگی باهمیم؟»

پل برِیدی، سردبیر ارشد

خواباندن پشتی صندلی حق من است: «من خود را آدم خودخواهی نمی‌دانم. یعنی فکر نمی‌کنم کسی باشم که بخواهم با بی‌ملاحظگی تمام، حریم شخصی، فضا و یا راحتی دیگران را از آنها بگیرم. ولی وقتی سوار هواپیما می‌شوم، چون آدمی هستم با حدود 183 سانت، قد و 75 سانت، پهنا، ناگزیر هرچه فضای اضافه بتوانم داشته باشم، دریغ نمی‌کنم. پشتی صندلی‌ام را می‌دهم عقب. تعارفی هم با کسی ندارم. فضایی‌ست که بابتش پول داده‌ام. در بلیط هم ذکر شده که پشتی صندلی را می‌شود عقب برد. حق دارم. چرا نبرم؟ هرچند حالا بعضی از همکارانم ممکن است بگویند من آدم خودخواهی ام. خب بگویند؛ ولی دیگر غول بی‌شاخ و دم هم نیستم. وقتی کسی دارد پشت سرم غذا می‌خورد، صندلی‌ام را نمی‌دهم عقب. اگر هم کسی بگوید خواهش می‌کنم صندلی‌تان را ببرید جلو، می‌برم. بعد هم این مسئله که اگر من اینجا از حقم صرف نظر کنم، قطعاً به نفع مسافر پشت سری‌ست، دلیل نمی‌شود. به نفعش نباشد. به من چه؟ این قضیه تنها در یک صورت، کارکرد دارد. آن هم اینکه همه خود را ملزم به رعایتِ این اخلاق حسنه بدانند. مگر نه؟ ولی وقتی حتی یک نفر هم این کار را بکند، خب طبیعی‌ست که نفر پشت سرش هم می‌کند. یک زنجیره‌ی دومینویی شکل می‌گیرد که هر مسافری می‌کوشد از تنگنایش کم کند و فضای هرچه بیشتری را برای خود باز نماید. در آینده‌ی نه چندان دور، به نظرم خطوط هوایی بیشتری به دنبال حذف امکان خواباندن پشتی صندلی در پروازهای به‌صرفه (اکونومی) هستند. از آن به بعد، دیگر من را در پروازهای رده تجاری، می‌توانید پیدا کنید. احتمالاً در آن قسمت هم پشتی صندلی را راحت خوابانده‌ام و دارم از آن چند سانت بیشتر، بی‌دغدغه لذت می‌برم. چون طبعاً از صندلی نفر جلویی فاصله‌ی زیادی دارم.